مبانی نظری هوش اجتماعی و رفتار مدنی-تحصیلی

مبانی نظری هوش اجتماعی و رفتار مدنی-تحصیلی

مفهوم هوش اجتماعی (Social intelligence):

به نظرسلز هوش اجتماعی میتواند به طور گسترده ای به عنوان یک نوع هوش که در پشت تعاملات و رفتارها قرار دارد، تعریف شود. والنیوس، پوناماکی و ریمپلا (2017) هوش اجتماعی را درک بهتر از روابط بین انسان ها، احساسها، افکار و رفتارها تعریف کرده اند (5).

کراون (2019) آن را به عنوان دو نوع هوش فردی که به دو جنبه هوش درون فردی و هوش بین فردی که شامل دانش و آگاهی در مورد خود و دیگران است تعریف کرده است (5) مطابق با نظر ،بوزان هوش اجتماعی متشکل از هشت عامل :خواندن ذهن افراد و شناخت افراد با استفاده از علائم بدنی و ارتباط کلامی و غیر کلامی مهارت شنیداری ،فعال اجتماعی بودن، تاثیر گذاشتن بر دیگران، فعال بودن در زمینههای اجتماعی یعنی محبوبیت مشورت و حل مسائل به صورت ،اجتماعی ترغیب و درک چگونگی رفتار در زمینه های مختلف اجتماعی است (6?(7).

در مجموع هوش اجتماعی به عنوان توانایی به انجام رساندن وظایف و کارهای بین فردی و خردمندانه رفتار کردن در رابطه ها مطرح میشود. هوش اجتماعی به عنوان قابلیتی شناخته میشود که به فرد اجازه میدهد که رفتار مناسب را جهت دستیابی به یک هدف مشخص داشته باشد. اینطور به نظر میرسد که هوش اجتماعی به معنی باهوش بودن در رابطه ها است نه درباره آنها (8)

5? Wallenius M, Punamaki RL, Rimpela A. Digital Game Playing and Direct and Indirect Aggression in Early Adolescence: The Roles of Age, Social intelligence, and Parent-Child Communication. Journal of Youth Adolescence. 2017;36(3):325-36. doi: https://doi.org/10.1007/s10964-006-9151-5.

6?Buzan T. The power of social intelligence. New York, NY: Perfect Pound Publisher; 2012. 127-39 p.

7?Esmaeilpour H, Bazavind Z, Rastgar A. The Mediating Role of Social Intelligence in the Relationship between Knowledge Management and Organizational Wisdom in Employees of Payam Noor Universities in Fars Province. Journal of Applied Educational Leadership. 2021;2(1):65-76. doi: https://doi.org/10.61838/kman.ijimob.2.1.3.

8?Zargoush S, Gheisaribeigi Z, Zargoush F, Mirzaei M. Investigating the Impact of Social Intelligence on the Academic Achievement of Students. Modern Advances in Psychology. 2020;33(2):78-87.

مفهوم رفتار مدنی – تحصیلی (Civic -Educational Behaviors)

بررسی و مطالعه رفتار بشر جنبه های مختلفی دارد که اغلب مورد توجه صاحب نظران است، این رفتارها در شکل نقشهایی در سازمانها قانونمند شده و افراد در نقشی که برعهده دارند وظایفی را ایفا میکنند اما رفتارهای داوطلبانه ای که بر طبق ارزشها انجام میشود و فراتر از وظایف قانونی هستند را رفتار شهروندی مینامند (جرمیز و همکاران، 2019).

رفتارهای مدنی آنگاه که در دانشجویان و دانش آموزان مطالعه می شود لازم است تحت عنوان اختصاصی رفتارهای مدنی تحصیلی اشاره و بررسی شود. در نگاه جزئی رفتارهای مدنی تحصیلی به رفتارهایی اطلاق میشود که ماهیتی ارادی و اختیاری دارند، جنبه رسمی و تعریف شده در شرح اعمال و رفتارهای تحصیلی دانشجویان یا دانش آموزان ندارند، ولی به واسطه تعامل جویی اجتماعی انسان همراه با انگیزه های نوع دوستی، یاری رسانی، مشارکت فراتر از نقشهای رسمی و مشارکت در اجرای قوانین، مقررات و رسوم آموزشی به مرحله اجرا در می آیند (گلپرور و جوادیان نقل از افرازنده و همکاران، 1396).

ابعاد رفتارهای مدنی شامل یاری رسانی و مشارکت اجتماعی، پایبندی به قواعد (احترام گذاشتن به قوانین ارزشها و تکریم دیگران در یک محیط اجتماعی) و برقراری روابط صمیمانه (توان) برقراری رابطه با دیگران بدون در نظر گرفتن شرط، شروط و قضاوت در مورد آنها هستند (قبادیان، 1397).

Germeys, L., Griep, Y., & de-Gieter, S. (2019). Citizenship pressure as a predictor of daily enactment of autonomous and controlled organizational citizenship behavior: differential spillover effects on the home domain. Front. Psychol. 10:395? doi: 10.3389/fpsyg.2019.00395.

گلپرور، م. (1393). تأثیر آسیب های هنجاری بر رفتارهای مدنی و خلاقانه. مسائل اجتماعی ایران، 5، (1)، 101-122?

قبادیان، م. (1397). تأثیر برنامه فلسفه برای کودکان بر رفتار مدنی تحصیلی دانش آموزان پسر پایه نهم متوسطه اول ناحیه یک شهر خرم آباد. تفکر و کودک 9(1)، 31-52?